1905 tarihinde İstavri’de üç değişik din ve etnik aidiyete mahsus gruplar yaşamaktaydı. Bunların toplam sayısı 206 hanede 1.083 kişidir.
Birinci grup bugüne kadar burada yaşamlarına devam eden Müslüman Türklerdir. Bu gruptakilerin o zamanki sayısı 28 hanede 170 kişidir. (Ek-24)
İkinci gruptakiler Müslüman olarak bilinmelerine rağmen biz aslında Hristiyan’ız (mutanassır) diyenlerdir. Bu gruba ait insanların çoğunluğu Rum olmakla beraber içlerinde Türk, Ermeni ve Kürtler de vardır. Bu gruptakilerin o zamanki sayısı 43 hanede 199 kişidir. Bu gruptakilerin çoğunluğu mübadele ile Türkiye’den çıkarak Yunanistan başta olmak üzere muhtelif ülkelere göç etmişlerdir. Bazıları tekrardan Müslüman olduklarını beyan ederek Karadeniz’in muhtelif yerlerinde yaşamlarına devam ettiler. (Kfiros veya Klosti olarak bilinen gizli Hristiyanlar).
Üçüncü gruptakiler kendilerini Hristiyan olarak tanımlayan, çoğunluğu Rum ve az da olsa bazı Ermeni vatandaşlarımızdır. Bu gruptakilerin tamamına yakını mübadele ile yurtdışına çıkmıştır. Bu gruptakilerin o zamanki sayısı 135 hanede 714 kişidir. Yine Türkiye’den gitmek istemeyen bazıları, biz aslında Müslümanız diyerek Karadeniz’in muhtelif yerlerinde yaşamlarına devam etmişlerdir.
Mübadele öncesi ve sonrasında Müslüman olarak gözüken ama biz aslında Hristiyan’dık deyip yurtdışına giden veya Müslüman ve Türk olduğu halde belki de sevdiğini bırakmamak için giden ailelerin bazıları aşağıda belirtilmiştir.
Bulduoğulları Dursunoğluları Delimehmetoğulları
Karamustafaoğulları Karakuşoğulları Topaloğulları
Kurdoğulları Araboğulları Ruzvanoğulları
Kadıoğulları Sadeddinoğulları Keleşoğulları
Kasımoğlularının bir kısmı Himmetoğullarının bir kısmı
Buradan giden ikinci grup ailelerin hepsinin Türkçenin yanında bir de Rumca veya Ermenice lakapları (isimleri) vardı. Bunlar Türk, Kürt ve az da olsa Ermeni’dir.
