Yunanca skovéli / skovíli, Anadolu Rumcası ve Pontus Rumcası’nda:
Dağ tepelerine yapılan taş yığını, yön veya sınır işareti, bazen de “anıt / nişan taşı anlamlarında kullanılmıştır. Türkçedeki “iskobel” biçimi, işte bu telaffuzun zamanla sadeleşmiş hâlidir. Yunancadaki skovíli / iskovéli kelimesi, yalnızca bir nesneyi değil, bir davranışı da tanımlar. Dağa çıkan kişi, oradaki iskobéline bir taş koyar. Bu gelenek, hem Ortodoks Rum köylülerinde hem Müslüman Türk köylülerinde ortak yaşam sürecinde devam etmiştir. Yani “iskobel” sözcüğü, iki kültürün ortak hafızasında yaşamaya devam eden nadir kelimelerden biridir.
İskobel Taşına Bir Taş Daha
Karadeniz’in sisli dağlarında, rüzgârın eksik olmadığı o yüksek tepelerde, her kayanın ardında bir hikâye gizlidir. O hikâyelerden biri de iskobellerin hikâyesidir. Yüzyıllardır, dağa çıkan her yolcu, zirveye vardığında önünde duran taş yığınına sessizce bir taş daha koyar. Kimisi, “atalarım da buradan geçmişti” diyerek yapar bunu; kimisi ise sadece “ben de buradaydım” demek ister dağa, göğe, rüzgâra…
İskobel, sadece taşların üst üste konması değildir aslında. Her taş, bir anı, bir niyet ya da bir dua taşır. Eskiden kervan yollarında yön gösterir, köy sınırlarını belirlerdi; bugün ise geçmişle bugünü birbirine bağlayan sessiz bir hatıradır. Yaşlılar hâlâ anlatır: “Bizim dedem, yaylaya çıkarken iskobeline bir taş koymadan dönmezdi; her taşla bir dua eklerdi gökyüzüne.”
Zamanla bu yığınlar, insanların toplu belleğinde yol işareti olmaktan öte, insanın doğaya bıraktığı zarif bir iz hâline gelmiştir. Dağın tepesinde tek başına duran bir iskobel, sanki bütün bir köyün tarihini sırtında taşır. O taşların arasında hem göçlerin izleri, hem kaybolmuş yolların anıları, hem de insanların sessiz duaları saklıdır.
Bugün de bir dağ başında rastladığınız bir iskobelin yanına gidip bir taş bırakırsanız, aslında siz de o uzun hikâyeye küçük bir cümle eklemiş olursunuz.
Köyümüzde İskobel bulunan bazı noktalar:
