Karaca Mağarası
Karaca Mağarası Gümüşhane'nin 17 km kuzeybatısında, Torul ilçesine bağlı Cebeli köyünün Karaca Mahallesi yakınlarındaki Kırantaş mevkiinde, denizden 1.550 m yükseklikte yer almaktadır. Mağara, damlataşı oluşumları bakımından çok zengindir. Ayrıca damlataşı oluşumları çeşitli renk ve yapılarını arz eder. Mağara içerisindeki damlataşı şekillerini şöyle sıralamak mümkündür: Sarkıtlar, dikitler, sütunlar, bayrak şekilleri, org desenli duvarlar, mağara çiçekleri, mağara incileri, traverten havuzları ve traverten basamakları.
Santa Harabeleri
Yağmurdere Bucağı sınırları içerisinde olup, Gümüşhane merkeze 72, Trabzon’un Arsin ilçesine ise 42 km mesafesindeki Dumanlı köyü sınırlarında yer alan Santa Harabeleri, bünyesinde Rum sivil mimarisine özgü eserler barındırıyor. Rumlar tarafından 17. yüzyılda kurulduğu bilinen ve arkeolojik, doğal sit alanı olan bölgede, taştan inşa edilen tek katlı konutlar ve her mahallede en az bir kilise, her sokakta bir çeşme bulunuyor. Birbirini kuşbakışı çok net görebilen 3 ayrı yamaç üzerine kurulmuş Santa Harabeleri, 9 mahalle ve 300'ü aşkın haneden oluşmaktadır. Bu mahallelerde 18. yüzyılın son yarısında inşa edilen resmi binalar da dikkat çekiyor. Son yıllarda özellikle fotoğraf tutkunlarını cezbeden Santa Harabeleri, yerli ve yabancı turistlerce keşfedilmeyi bekliyor.
Eski Gümüşhane (Süleymaniye)
Buraya, Gümüşhane merkezinden 5 km’lik asfalt yol ile ulaşılır. Gümüşhane ilinin il merkezi, cumhuriyetin ilanından önce "Eski Gümüşhane" diye anılan bugünkü Süleymaniye Vadisi’nde yer almaktayken cumhuriyetin ilanından sonra, Trabzon-Erzurum Transit Yolu’nun Harşit Vadisi’ni takip etmesi üzerine bugünkü yerine taşınmıştır. Tarihi bilgilere göre; Eski Gümüşhane'nin kuruluşu MÖ 3000 yılına dayanmaktadır. Bölgedeki diğer şehirler gibi Gümüşhane de tarihî süreç içeresinde Asurlular, Urartular, İskitler/Sakalar, Medler, Persler, Pontuslar, Romalılar, Araplar ve Rumların elinde kalmıştır.
İmera Manastırı
Gümüşhane'nin Olucak köyünde yer alan bir manastırdır. Yazılı kaynaklara göre 1350 yılında gotik tarzda inşa edilmiş olan manastır, 1859'da rahibe Roxana tarafından yenilenmiştir. 2009'da III. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilen manastır, kesme ve moloz taşlarla yapılmıştır. Yapıda üç nef ve üç apsis bulunmaktadır. Yapının kapısındaki taş söve, üç kademeli frizle süslenmiştir. Frizlerde üzüm salkımları, geometrik motifler ve stilize bitkisel motifler yer almaktadır.
Loannis Fostiropoulus Konağı
Peder Foster olarak bilinen Fostiropoulus’un 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren İmera’da (Olucak) yaşadığı biliniyor. Ancak 1880 yılında İmera’dan ayrılır ve beş oğlu ile birlikte Trabzon’a yerleşir. Aile 1882 yılında Trabzon merkezli bir banka (Banque Phostiropoulo Freres, Phostiropoulo kardeşler bankası) kurmuştur. Daha sonraları ticaret ağına Erzurum, Gümüşhane, Batum ve Abazya’yı katarak büyümesini sürdürmüştür. Fostiropoulo ailesi 1922 yılında Türkiye’yi terk etmiştir. Ailenin bazı mensupları Rusya’da bazıları ise Yunanistan’da yaşamlarını sürdürmüştür. Terk edilen konak ise kimse tarafından kullanılmamış ve kaderine terk edilmiştir. Bugün yıkıntılarını İmera Manastırı’nın yanında görmek mümkündür.
Torul Cam Teras
Bu terastan Torul ve çevresini oldukça yüksekten seyretmek mümkündür.
Gümüşhane Konakları
Gümüşhane şehir merkezindedir. Gümüşhane’nin zamana meydan okuyan evleri, mimari üslubu, yapı malzemesi, çatısı, merdiveni ya da balkonuyla geçmişin zarif edasını taşıyorlar.
Örümcek Ormanları
Örümcek Ormanları il merkezine 60 km mesafede olup, karayolu ile ağaçların bulunduğu bölgeden gidilebilir. Gümüşhane ili Kürtün ilçesi sınırları içerisinde yer alan Örümcek Ormanlarında Avrupa’nın en yüksek köknarları (61,5 m) ve Türkiye’nin en uzun ladinleri (57,6 m ) bulunmaktadır.
Satala Antik Kenti
Kelkit ilçesinin Sadak köyü içerisindedir. Antik devirde Satala ismini taşıyan ve Hitit, Asur, Makedonya, Roma, Bizans dönemlerinde önemli bir merkez olan Satala şehri, bugün sırları ve güzellikleri ile toprak altında bulunmaktadır.
Zigana Turizm Merkezi
Gümüşhane - Trabzon yolunun 50. kilometresinde bulunan Zigana Tüneli’ni geçtikten sonra 3,5 km stabilize yolla ulaşılır. Hava yolunu tercih edenler Trabzon-Zigana arası 50 km asfalt yolu otobüsle gidebilirler. Zigana Turizm Merkezi 2.032 m yüksekliktedir. Zigana Turizm Merkezi elektrik, içme suyu, 800 m teleski kayak eğitimi tesisi ve telsiz-telefon haberleşme sistemine sahip olup otel, lokanta, kır kahvesi, et lokantası, bakkal, kasap, manav bulunmaktadır.
Zigana, yaz aylarında çim kayağı, kış aylarında kayak turizmine elverişli ender beldelerimizden biridir. Nemli deniz iklimi ile kara iklimi arasında çok ilginç bir bölgemizdir. Zigana'da kır kahvesinin bahçesinde otururken kuz sisi bulutunu ve güneyde pırıl pırıl güneşi görebilirsiniz.
Meryemana Kilisesi
Büyükçit köyündeki vadide, Çit Deresi’nin sol tarafındaki yamaç üzerindedir. Manastıra anayoldan ayrılan bir köprüden geçilerek patika bir yolla ulaşılmaktadır. Manastır yüksek duvarlarla çevrili avlunun içindedir. Manastırı 890-900 tarihleri arasında üç keşişin kurduğu bilinmektedir. Daha sonra Trabzon Komnenosları döneminde ve 19. yüzyılda onarılmıştır.
Canca Kalesi
Bu kaleye Vank köyünden ve Kale Deresi denilen vadiden gidilir. Evliya Çelebi, Seyahatname adlı eserinde bu kaleden bahsetmektedir. Trabzon, Türkler tarafından 1461 yılında fethedildiğinde kral kızının bu kaleye sığınarak hazineyi sakladığı rivayetler arasındadır. Sağlam kalan duvarlar üzerinde, fresko tekniğinde yapılmış, "Hristiyan Azizleri" ne ait olduğu tahmin edilen resimler vardır.
Diğer Önemli Kaleler: Kov Kalesi, Akça Kale, Keçi Kalesi, Satala Kalesi, Gümüştuğ Kalesi, Torul Kalesi.
Daldaban Çeşmesi
Daldaban Mahallesi'nde, Sadullah Efendi Camii'nin güney-batısında yer almaktadır. Daltaban Çeşmesi, Birinci Dünya Savaşı sırasında, "Cihad-ı Ekber" hatırasına yapılmıştır. Yapılış tarihi, güney cephesi kitabesinde 1331-1333 olarak belirtilmiştir. Rumi olarak kabul etmek durumunda olduğumuz bu tarih 1915-1917 Miladi yıllarının karşılığıdır.
Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'nda İngiltere, Fransa ve Rusya'nın oluşturduğu İtilaf Devletleri karşısında Almanya, Avusturya ve İtalya’nın oluşturduğu ittifak Devletleri safında savaşa katılmıştır. 14 Kasım 1914 tarihinde Cihad-ı Ekber fetvası yayımlanarak bütün Müslümanlar cihada davet edilmiştir. Böylece devlet dokuz cephede dört yıl sürecek kanlı bir savaşa katılmış, 18 milyon tahmin edilen Osmanlı Devleti nüfusundan savaş sırasında 3 milyon insan ölmüş, yaralanmış veya kaybolmuştur. İşte bu çeşme Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na katılması anısına yaptırılmıştır. Daldaban Çeşmesi, sekizgen mermer zemin üzerine dört cepheli ve üç bölüm halinde yükselen bir tarzda küfeki taşıyla yapılmıştır.
Çeşmenin musluklarının yer aldığı birinci katı, kenarları 1 m uzunluğunda dört kare cepheden oluşmaktadır. Her cephede, yaprak motifleri arasında birer musluk vardır. Muslukların suyu akmaktadır. Çeşmenin ikinci katı kenarları 70 cm boyutlarında dört kare cepheden oluşmaktadır.
Gümüşhane Köprüsü
Gümüşhane merkezinde Harşit Çayı’nın üzerinde, Köprübaşı mevkiinde, iki caddeyi birbirine bağlayan yerdedir.
Köprü, biri büyük biri de küçük iki gözden oluşmaktadır. Yontma taşlarla inşa edilen köprünün iki gözünün ortasında yapılmış kitabesi vardır. Kitabeye göre köprü, Ekim 1575 de Ferruh Zad Oğlu Halebi tarafından yaptırılmıştır.
Diğer Önemli Köprüler: Kamberli Köprüsü, Tohumoğlu Köprüsü, Süleymaniye Köprüsü, Güzeller Köprüsü, Torul Köprüsü.
Tomara Şelalesi
Şelale, Şiran ilçesine 25 km mesafede bulunan Seydibaba köyündedir. Tomara Şelalesi adeta kayaları patlatarak 15-20 m genişliğinde bir alandan çıkarak yaklaşık 25-25 metre yükseklikten kar veya süt rengini almış bir su varlığı şeklinde 2 km uzaklıktan duyulan su sesleri ile yatağına dökülmektedir. Suyun, akış vadisi içerisinde oluşturduğu kıvrımlar, vadinin rafting yapılabilecek konumda olmasını sağlamaktadır. Şelale ve çevresinin zengin flora ile oluşturduğu uyumlu peyzajı görülmeye değer güzelliktedir. Şelale çevresinde yeme içme ve dinlenme gibi öncü tesisleri bulunmaktadır.
Limni Gölü
Torul ilçesi Zigana köyü, Saronay Yaylası’ndadır. Göl ve çevresi sahip olduğu doğal güzellikleri, zengin flora ve faunası ile adeta insanları büyülerken, klima özelliği havası ile insanlara sağlıklı bir ortam sunar. Göl çevresinde öncül tesisler mevcuttur.
Artabel Tabiat Parkı
Torul ilçesi sınırları içerisindedir. Artabel Gölleri ve çevresinin 5.859 hektarlık kesimi "Artabel Gölleri Tabiat Parkı" olarak ilan edilmiştir. Ayrıca Zigana köyü yaylalarında Limni ve Kuzu gölleri, Yağmurdere sınırları içerisinde Şakirgöl, Kürtün Sarıbaba'da Karagöl, Dörtkonak Yaylası’nda Aygırgöl ve Dipsizgöl gibi il sınırları içerisinde başkaca irili ufaklı göller mevcuttur.
Sarıçiçek Köy Odaları
Sarıçiçek köyü Gümüşhane il sınırları içerisindedir. Sarıçiçek köyüne ulaşmak için Gümüşhane-Erzurum karayolunun 20. kilometresindeki Tohumoğlu mevkiinden Yağmurdere yoluyla gidilir. İl merkezine 50 km uzaklıktadır. Sarıçiçek köyü, 60 haneli tabi güzelliği, yer aldığı dağın yamacında zümrüt yeşili vadiye inen taraçalar üzerine kurulmuş evleriyle çarpıcı bir görünüme sahiptir. Evler 1873 yılında yapılmış olup, iki adettir. Bölgede ortaya çıkan mesken tiplerinin oluşumunda Türk geleneği ile yerleşik geleneğin ve mahalli hususiyetlerin büyük rolü olduğu tahmin edilmektedir. Odaların içerisi sanat açısından ilgi çekici şekilde tezyin edilmiştir.
