Eski zamanlarda köyde dört okul mevcutmuş. Bunların üçü Rumca biri Türkçe eğitim veriyormuş. Genelde karma eğitim verildiği için Türk okullarında Rumca, Rum okullarında Türkçe konuşuluyordu. Monomatlı’da yıkıntıları bulunan okulu 1700’lü yıllarda Georgios Keşişoğlu (1740-1797) yaptırmıştır. Daha sonra okul Aserios Scol ismi ile Pangioti Aseri (1850-1920) tarafından yenilenmiştir. Yenilenen bu okulda Panagioti Aseri’nin isteği ile Rumca, Türkçe ve Arapça eğitim verilirdi. Üç dilde eğitim veren üç hocanın maaşı Aseri’nin sağlığında kendisi tarafından ödenmiştir. Aseri’nin bu üç dilde eğitim verme tavrı Fener Rum Patrikhanesi tarafından eleştiri konusu olmuştur. Bu sebepledir ki Aseri Rus Ortodoks kilisesine daha yakındı. Okul, kilise, köprü ve ağaçlandırma işlerinde bir diğer hayırsever ise Aşağıköy’den Kostantinos Keşişoğlu’dur (1836-1910). Çok iyi Türkçe konuşması sebebi ile Türklerle diğer cemaatler arası ilişkileri iyi bir şekilde götürmüştür. Cemaatler arası ihtilafları hep sulh yoluyla çözmeyi başarmıştır. Bu sebeple İstavri cemaati, vefatından sonra kendisini şükran ve minnet nişanesi olarak, 13.09.1918 tarihinde köyün hayırseveri ilan etmiştir.
Türkçe eğitim veren okul Karauçi’dedir. Bir başka okul ise Galos’ta ve iki dilde eğitim vermekteydi.
Panagioti Aseri (1850-1920) Monomatlı’da doğmuştur. Daha sonra Kırım’ın Kerç şehrine gitti. Orada çalıştı ve zengin olarak geri döndü. Kazandığı para ile birçok köprü, okul ve çeşme yaptırmıştır.
